Bileşik Faiz Tanımı

Bileşik faiz nedir sorusu, finans dünyasının en temel kavramlarından birini ifade eder.
Bileşik faiz, bir yatırımın ya da mevduatın hem ana para hem de önceki dönemlerde kazanılan faiz üzerinden yeniden faiz kazandığı faiz türüdür.

Basit faizde yalnızca ana para üzerinden kazanç elde edilirken, bileşik faizde faiz her dönemde anaparaya eklenir ve yeni dönem bu toplam üzerinden hesaplanır.
Bu nedenle bileşik faiz “faizin faizi” olarak da adlandırılır.

Örnek:

10.000 TL’yi yıllık %10 bileşik faiz oranıyla yatırdığınızı düşünelim.

• 1. yıl sonunda: 10.000 × 1,10 = 11.000 TL

• 2. yıl sonunda: 11.000 × 1,10 = 12.100 TL
     Görüldüğü gibi ikinci yıl, ilk yılın faizi üzerinden de kazanç elde edilmiştir.

Bileşik Faiz Ne İşe Yarar?

Bileşik faiz, yatırımcılara zamanla artan getiri sağlar.
Uzun vadeli yatırımlarda, kazançlar katlanarak büyür. Bu nedenle, özellikle birikim ve emeklilik planlamalarında bileşik faiz etkisi oldukça önemlidir.

Başlıca avantajları:

• Uzun vadede kazancı artırır.

• Getirinin katlanarak büyümesini sağlar.

• Yatırım hedeflerine ulaşmayı hızlandırır.

Bu etki, finans literatüründe “bileşik getirinin gücü (power of compounding)” olarak anılır.

Bileşik Faiz Nasıl Hesaplanır?

Bileşik faizin genel formülü şu şekildedir:

FV = PV × (1 + r)ⁿ

Burada:

• FV (Future Value): Gelecekteki toplam değer,

• PV (Present Value): Başlangıçtaki ana para,

• r: Faiz oranı (yıllık),

• n: Dönem sayısıdır.

Örnek:

10.000 TL, %8 yıllık faiz oranı ile 5 yıl boyunca bileşik olarak değerlendirilirse:
FV = 10.000 × (1 + 0,08)⁵ = 14.693 TL olur.
Yani 5 yıl sonunda yatırım yaklaşık %47 artmıştır.

Bileşik Getiri Ne Demek?

Bileşik getiri, bir yatırımın belirli bir dönem boyunca sağladığı toplam kazancın yıllık ortalama büyüme oranını ifade eder.
Başka bir deyişle, bileşik getiri; yatırımın yıllar içinde kazancının üzerine kazanç ekleyerek ne kadar büyüdüğünü gösterir.

Bu oran genellikle CAGR (Compound Annual Growth Rate) formülüyle hesaplanır:

CAGR = [(Bitiş Değeri / Başlangıç Değeri)^(1 / Yıl Sayısı)] – 1

Örnek:

Bir yatırım 3 yılda 10.000 TL’den 14.000 TL’ye çıkmışsa:
CAGR = [(14.000 / 10.000)^(1 / 3)] – 1 = %11,9
Bu, yatırımın her yıl ortalama %11,9 bileşik getiri sağladığını gösterir.

Bileşik Faiz ve Basit Faiz Arasındaki Fark

Bileşik faiz ile basit faiz arasındaki temel fark, faizin faize uygulanmasıdır.

Özellikle uzun vadede bileşik faizin etkisi çok daha belirgindir.

Örnek Karşılaştırma:

10.000 TL, %10 faiz oranıyla 3 yıl boyunca değerlendirilsin:

• Basit Faiz: 10.000 × (1 + 0,10 × 3) = 13.000 TL

• Bileşik Faiz: 10.000 × (1 + 0,10)³ = 13.310 TL
  Aradaki 310 TL fark, “faizin faizi” etkisinden kaynaklanır.

Bileşik Faizin Finansal Hayattaki Önemi

Bileşik faiz, yalnızca yatırımcılar için değil, bankacılık, emeklilik fonları ve borçlanma süreçleri için de kritik öneme sahiptir.

• Yatırımcılar bileşik faizi getirilerini büyütmek için kullanır.

• Kredi alanlar için ise bileşik faiz, borç maliyetini artırabilir.

• Fon yöneticileri portföy performanslarını bileşik getiri üzerinden değerlendirir.

Albert Einstein’ın “Bileşik faiz, dünyanın sekizinci harikasıdır” sözü, bu etkinin uzun vadede ne kadar güçlü olduğunu özetler.

Bileşik Getirinin Etkisini Artırmanın Yolları

1. Erken başlamak: Zaman, bileşik faizin en büyük gücüdür.

2. Kazancı yeniden yatırıma yönlendirmek: Getirileri çekmeden ana paraya eklemek.

3. Uzun vadeli yatırım: Süre arttıkça bileşik etkinin katlanması.

4. Faiz oranını artırmak: Küçük faiz farkları uzun vadede büyük fark yaratır.

Sonuç ve Değerlendirme

Bileşik faiz ve bileşik getiri, finansal büyümenin temel dinamiklerini açıklayan iki önemli kavramdır.
Bileşik faiz, anapara ve kazançların üzerine eklenen faizlerle getiri sağlar; bileşik getiri ise bu etkinin zaman içindeki oranını gösterir.

Kısacası, bileşik faiz “kazancın kazanç getirdiği” bir sistemdir — yatırım dünyasında uzun vadeli büyümenin anahtarıdır.