Basit Ortalama Tanımı

Basit ortalama nedir sorusu, istatistik ve finans başta olmak üzere birçok alanda kullanılan temel bir hesaplama yöntemini ifade eder. Basit ortalama, bir dizi sayının toplamının, sayı adedine bölünmesiyle elde edilen değerdir.

Bu yöntem, veri grubundaki tüm değerlerin eşit ağırlığa sahip olduğunu varsayar. Yani her bir gözlem, sonuca aynı oranda etki eder. Bu nedenle basit ortalama, bir veri setinin genel eğilimini veya merkezi konumunu belirlemek için en sık kullanılan ölçülerden biridir.

Basit Ortalama Ne İşe Yarar?

Basit ortalama, çok sayıda verinin tek bir temsilci değere indirgenmesini sağlar. Bu sayede:

• Farklı dönem veya grupların karşılaştırılması kolaylaşır,

• Eğilimlerin (trendlerin) analizi yapılabilir,

• Finansal verilerde genel performans veya fiyat seviyesi hesaplanabilir.

Örneğin bir hisse senedinin son beş gündeki kapanış fiyatlarının ortalaması, fiyatın genel eğilimi hakkında fikir verir.

Basit Ortalama Formülü

Basit ortalama şu formülle hesaplanır:

Basit Ortalama = (x₁ + x₂ + x₃ + ... + xₙ) / n

Burada:

• x₁, x₂, x₃, ..., xₙ: Veri setindeki sayılar,

• n: Toplam veri sayısıdır.

Örnek:

Bir yatırımcının bir hafta boyunca aldığı hisse senedi fiyatları sırasıyla 20, 22, 24, 23 ve 21 TL olsun.

Basit ortalama:
= (20 + 22 + 24 + 23 + 21) / 5
= 110 / 5
= 22 TL

Yani, bu hisse senedinin haftalık ortalama fiyatı 22 TL’dir.

Basit Ortalama Nerelerde Kullanılır?

Basit ortalama, hem istatistikte hem de finansal analizlerde yaygın olarak kullanılır:

• Finans: Hisse senedi fiyat ortalamaları, getiriler veya faiz oranlarının analizi.

• Ekonomi: Enflasyon, büyüme oranı gibi göstergelerin ortalama değerlerinin hesaplanması.

• Eğitim: Sınav notlarının ortalaması.

• İşletme: Satış veya üretim miktarlarının ortalaması.

Özellikle finansal piyasalarda, basit hareketli ortalama (SMA) göstergesi, fiyat trendlerinin analizinde sıkça kullanılır.

Basit Ortalama ile Ağırlıklı Ortalama Arasındaki Fark

Basit ortalama tüm verilere eşit ağırlık verirken, ağırlıklı ortalama her verinin önem derecesine göre farklı ağırlıklarla çarpılarak hesaplanır.

Bu fark, özellikle finansal analizlerde doğru yöntem seçimi açısından önemlidir.

Basit Ortalama Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Basit ortalama, genel eğilimleri göstermek için faydalı olsa da bazı durumlarda yanıltıcı olabilir.
Dikkat edilmesi gereken noktalar:

• Aykırı (uç) değerler ortalamayı bozabilir.

• Verilerin dağılımı genişse, ortalama yanıltıcı bir merkez gösterebilir.

• Daha hassas analizler için medyan veya ağırlıklı ortalama gibi diğer ölçülerle birlikte değerlendirilmelidir.

Örnek Yanıltıcı Durum:

Bir şirketin çalışan maaşları: 15.000, 16.000, 17.000, 18.000, 100.000 TL.
Basit ortalama = (15.000 + 16.000 + 17.000 + 18.000 + 100.000) / 5 = 33.200 TL.
Ancak çoğu çalışan 15–18 bin TL aralığında olduğundan bu ortalama gerçeği tam yansıtmaz.

Basit Ortalama Finansal Analizde Neden Önemlidir?

Finansal analizlerde basit ortalama, fiyat hareketlerinin yumuşatılması ve genel trendin belirlenmesi için kullanılır.
Örneğin, 10 günlük basit hareketli ortalama (SMA) kısa vadeli trendleri, 50 veya 200 günlük ortalama ise uzun vadeli eğilimleri gösterir.

Bu ortalamalar, yatırımcılara destek ve direnç seviyeleri hakkında ipuçları verir ve fiyat hareketlerinin yönünü tahmin etmede yardımcı olur.

Sonuç ve Değerlendirme

Basit ortalama, verilerin genel eğilimini gösteren en temel istatistiksel ölçülerden biridir. Hesaplaması kolaydır, verilerin genel yapısını hızlıca özetler ve finansal analizlerde güçlü bir referans noktası oluşturur.

Kısacası, basit ortalama; verileri sadeleştiren, eğilimleri ortaya koyan ve karar alma süreçlerini destekleyen temel bir analiz aracıdır.