Bakiyeyi Yüklenim Tanımı

Bakiyeyi yüklenim nedir sorusu, halka arz süreçlerinde aracı kurumların üstlendiği sorumluluğu anlamak açısından önemlidir. Bakiyeyi yüklenim, bir aracı kurumun halka arz edilen menkul kıymetlerin satılamayan kısmını satın almayı taahhüt etmesi anlamına gelir.

Bu durumda aracı kurum, ihraç edilen payların tamamını değil, yalnızca yatırımcılar tarafından alınmayan kısmını üstlenir. Yani satış süreci tamamlandığında eğer arzın belirli bir bölümü satılamamışsa, bu kısım aracı kurum tarafından satın alınır.

Bakiyeyi yüklenim modeli, halka arzın başarısız olma riskini azaltır ve şirketin hedeflediği sermayeyi büyük ölçüde toplamasını sağlar.

Bakiyeyi Yüklenim Ne İşe Yarar?

Bu yüklenim türü, hem ihraççı şirket hem de yatırımcı açısından önemli bir güvence oluşturur.
Başlıca işlevleri şunlardır:

• Şirket için güvence: Halka arz edilen payların büyük kısmının satış garantisini sağlar.

• Piyasa istikrarı: Satılamayan payların alıcı bulması sayesinde arz sonrası fiyat dengesi korunur.

• Risk paylaşımı: Aracı kurum, satış riskinin bir kısmını üstlenir, ancak tamamını değil.

• Yatırımcı güveni: Halka arz sürecine profesyonel kurumların dahil olması yatırımcı açısından güven yaratır.

Bu nedenle bakiyeyi yüklenim modeli, halka arzların daha sağlıklı ve sürdürülebilir şekilde gerçekleşmesine yardımcı olur.

Bakiyeyi Yüklenim Nasıl Çalışır?

Bir halka arz sürecinde bakiyeyi yüklenim şu şekilde işler:

1. Anlaşma: Şirket ile aracı kurum arasında bakiyeyi yüklenim sözleşmesi yapılır.

2. Satış Başlangıcı: Hisseler yatırımcılara sunulur ve talep toplanır.

3. Talep Eksikliği: Yatırımcı talebi arzın altında kalırsa, satılamayan paylar tespit edilir.

4. Aracı Kurum Devreye Girer: Satılamayan paylar, yüklenim sözleşmesi gereği aracı kurum tarafından satın alınır.

Bu süreç, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenir ve her halka arzda yüklenim türü izahnameyle birlikte duyurulur.

Örnek:

Bir şirket 100 milyon TL değerinde hisseyi halka arz etti. Yatırımcılardan gelen talep 90 milyon TL oldu.
Kalan 10 milyon TL’lik payı, aracı kurum “bakiyeyi yüklenim” kapsamında kendi portföyüne almakla yükümlüdür.

Bu sayede ihraççı şirket hedeflediği sermayenin tamamına yakınını elde eder.

Bakiyeyi Yüklenim ile Tümünü Yüklenim Arasındaki Fark

Halka arzlarda kullanılan iki temel yüklenim modeli vardır:

• Bakiyeyi Yüklenim: Aracı kurum yalnızca satılamayan kısmı üstlenir.

• Tümünü Yüklenim: Aracı kurum, tüm ihraç edilen payları satılsa da satılmasa da satın almayı taahhüt eder.

Bu fark, hem yüklenici kurumun hem de ihraççı şirketin risk ve gelir dengesini belirler.

Bakiyeyi Yüklenimin Avantajları

Bakiyeyi yüklenim modeli, halka arzlarda esnek ve dengeli bir çözüm sunar.
Avantajları:

• Şirketler için sermaye temininde yüksek başarı oranı,

• Aracı kurumlar için daha sınırlı risk,

• Piyasa fiyatlarında istikrarın korunması,

• Yatırımcılar açısından güvenilir bir halka arz süreci.

Bu nedenlerle Türkiye’de ve dünya piyasalarında sıkça tercih edilen bir yüklenim modelidir.

Bakiyeyi Yüklenimin Riskleri

Her ne kadar güvence sağlayan bir sistem olsa da, aracı kurumlar açısından bazı riskler içerir:

• Satılamayan payların piyasa değerinin düşmesi,

• Alınan payların portföyde beklemesi nedeniyle likidite riski,

• Piyasa koşullarının olumsuz seyretmesi durumunda zarar ihtimali.

Bu riskleri azaltmak için aracı kurumlar genellikle satış öncesinde piyasa analizleri yapar ve talep tahminlerini dikkatle oluşturur.

Sonuç ve Değerlendirme

Bakiyeyi yüklenim, halka arz sürecinde aracı kurumun satılamayan payları satın almayı taahhüt ettiği, güvenli ve yaygın bir yüklenim türüdür. Şirketler açısından sermaye temini, yatırımcılar açısından ise güvenli işlem ortamı sağlar.

Kısacası, bakiyeyi yüklenim modeli hem şirketin fon bulma sürecini destekleyen hem de piyasa istikrarını koruyan önemli bir halka arz mekanizmasıdır.