Apel İşlemi Tanımı
Apel işlemi nedir sorusu, özellikle anonim şirketlerde ve sermaye artırımı süreçlerinde sıkça duyulan bir kavramdır. Apel, anonim şirketlerde taahhüt edilmiş ancak henüz ödenmemiş sermaye paylarının şirket tarafından ortaklardan talep edilmesi işlemidir.
Başka bir deyişle apel, ortakların kuruluş veya sermaye artırımı sırasında taahhüt ettikleri sermayenin kalan kısmını ödemeleri için yapılan resmi çağrıdır. Bu çağrıya istinaden ortaklar, belirlenen süre içinde taahhüt ettikleri sermaye paylarını şirkete ödemekle yükümlüdür.
Bu işlem, sermaye artırımlarının tamamlanması ve şirketin finansal yapısının güçlendirilmesi açısından büyük önem taşır.
Apel İşlemi Ne İşe Yarar?
Apel işleminin temel amacı, şirketin sermayesini fiilen artırmak ve faaliyetlerini finanse edecek nakit girişini sağlamaktır. Anonim şirketlerde sermaye taahhüdü yapıldığında, ortakların bu sermayeyi belirli bir takvim çerçevesinde ödemesi gerekir.
Apel işlemi bu süreci düzenler ve şirketin ihtiyaç duyduğu fonların zamanında temin edilmesini sağlar.
Başlıca işlevleri şunlardır:
-
Şirketin nakit akışını güçlendirir.
-
Sermaye artırımı sürecinin tamamlanmasını sağlar.
-
Ortakların yükümlülüklerini yerine getirmesini güvence altına alır.
-
Sermaye yapısının yasal gerekliliklere uygun kalmasına katkıda bulunur.
Apel İşlemi Nasıl Yapılır?
Apel işlemi belirli bir prosedür dahilinde gerçekleştirilir. Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve şirketin ana sözleşmesinde belirtilen hükümlere göre uygulanır.
-
Yönetim Kurulu Kararı: Şirket yönetim kurulu, apel çağrısı yapılmasına karar verir.
-
İlan veya Bildirim: Ortaklara ödeme çağrısı yapılır. Bu çağrı genellikle ticaret sicil gazetesinde yayımlanır veya ortaklara doğrudan bildirilir.
-
Ödeme Süresi: Ortakların ödemeleri gereken sermaye paylarını yatırmaları için belirli bir süre tanınır. Bu süre genellikle en az 15 gün olmalıdır.
-
Tahsilat ve Kayda Alma: Ortaklar ödemelerini yaptıktan sonra şirket muhasebesinde ilgili sermaye hesaplarına kaydedilir.
Eğer bir ortak belirlenen süre içinde apel ödemesini yapmazsa, şirket TTK hükümleri gereği temerrüt faizi talep etme veya ortaklıktan çıkarma hakkına sahip olabilir.
Apel İşleminin Muhasebeleştirilmesi
Apel işlemi sırasında ödemesi beklenen sermaye tutarları bilanço üzerinde “Ödenmemiş Sermaye” veya “Ortaklardan Alacaklar” kalemlerinde yer alır.
Ödeme tamamlandığında ise bu tutar “Sermaye” hesabına aktarılır.
Bu muhasebe işlemi sayesinde, şirketin özkaynak yapısı güçlenir ve bilanço daha sağlıklı hale gelir.
Örnek:
Bir anonim şirketin 1.000.000 TL sermaye taahhüdü bulunuyor ve ortaklar bu sermayenin yalnızca %60’ını ödemişse, kalan %40 için yönetim kurulu apel çağrısı yapabilir. Ortaklar bu çağrıya uyup ödemelerini yaptığında, sermayenin tamamı ödenmiş hale gelir.
Apel İşleminin Hukuki Dayanağı
Apel işlemi, Türk Ticaret Kanunu’nun 481. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre sermaye taahhüdünde bulunan pay sahipleri, şirketin talebi üzerine ödemelerini yapmakla yükümlüdür.
Kanuna göre, sermaye taahhüdünün %25’i kuruluş aşamasında ödenmeli, kalan kısmı ise şirketin çağrısı (apel) üzerine belirlenen süre içinde tamamlanmalıdır.
Apel İşleminin Önemi
Apel işlemi, şirketin sermayesinin kağıt üzerinde kalmaması ve fiilen kullanılabilir hale gelmesi açısından kritik bir rol oynar. Özellikle sermaye artırımı sonrası yapılmayan apel çağrıları, şirketin finansal kapasitesinin zayıf görünmesine neden olabilir.
Ayrıca apel, ortakların yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğinin denetlenmesini sağlar. Bu da kurumsal yönetim açısından güvenilirlik yaratır.
Sonuç ve Değerlendirme
Apel işlemi, anonim şirketlerde sermaye taahhütlerinin fiili olarak şirkete aktarılmasını sağlayan yasal ve finansal bir mekanizmadır. Şirketin nakit akışını güçlendirir, sermaye dengesini korur ve pay sahiplerinin yükümlülüklerini düzenler.
Kısacası, apel işlemi şirketin sermayesini kağıt üzerindeki taahhütten gerçeğe dönüştüren kritik bir finansal adımdır.
